Hat trick – co to znaczy w piłce nożnej?

Hat trick to termin, czasami bywa wymieniany w trakcie meczów lub w relacjach z najważniejszych sportowych wydarzeń. Jego osiągnięcie nie jest łatwe, ale kiedy już komuś się to uda, bywa o nim głośno. To pojęcie dziś kojarzy się przede wszystkim z piłką nożną, ale stosuje się je także w innych dyscyplinach sportu. Hat trick – co to znaczy i na czym polega? Wyjaśniamy!

Hat trick – co to znaczy? Co to za osiągnięcie?

Hat trick to termin, który wywodzi się ze sportu. W najbardziej ogólnej definicji oznacza osiągnięcie czegoś w liczbie trzech, najczęściej przez jednego sportowca. Zazwyczaj dotyczy to również jednego, krótkiego wydarzenia sportowego – hat tricki przeważnie kompletuje się w czasie jednego spotkania.

Hat trick w piłce nożnej – rodzaje

To pojęcie dziś najczęściej wykorzystuje się w futbolu. Hat trick w piłce nożnej oznacza zdobycie przez jednego zawodnika trzech bramek w jednym meczu. Nie ma znaczenia, w jaki sposób je strzeli ani w jakiej części spotkania to zrobi.

O hat tricku mówi się wówczas, gdy gole padną w trakcie podstawowego czasu gry, czyli 90 minut, ale również ewentualnej dogrywki. Do skompletowania hat tricka nie wlicza się natomiast bramek zdobywanych w serii rzutów karnych po zakończeniu spotkania, które rozgrywa się czasami w ramach piłkarskich turniejów.

Hat trick klasyczny – co go wyróżnia?

Szczególnym rodzajem tego osiągnięcia jest hat trick klasyczny. O takim wyczynie mówi się, kiedy piłkarz strzeli trzy gole w jednej połowie spotkania. Czasami klasycznym hat trickiem określa się też zdobycie trzech bramek z rzędu przez jednego zawodnika, kiedy nie są one przedzielone trafieniami innych piłkarzy – czy to z jego drużyny, czy zespołu rywali.

Czym jest tzw. perfekcyjny hat trick?

W piłkarskiej terminologii czasami używa się również pojęcia perfekcyjnego hat tricka. Oznacza on zdobycie każdej z trzech bramek w inny sposób – prawą nogą, lewą nogą oraz głową. Taki wyczyn piłkarzom udaje się osiągnąć bardzo rzadko.

Nagroda za hat trick w piłce nożnej

Wielu piłkarzy ma w kontraktach z klubem zapisane premie za każdego gola. Skompletowanie hat tricka, poza wyczynem sportowym, oznacza więc dla nich spory zarobek. W piłkarskiej tradycji utarła się jednak jeszcze jedna “nagroda” za hat trick. Zgodnie ze zwyczajem, zdobywca trzech bramek w jednym meczu najczęściej zabiera ze sobą jedną z piłek, którą było rozgrywane spotkanie. To pamiątka, symboliczny “skalp”, jaki przynosi do domu.

Od czego wywodzi się to określenie?

Chociaż hat trick dzisiaj kojarzy się przede wszystkim z piłką nożną, to określenie wywodzi się z zupełnie innego sportu. Po raz pierwszy pojawiło się w rozgrywkach krykieta. W tym sporcie przyjął się zwyczaj wręczania kapelusza lub czapki zawodnikowi, który wyeliminował trzema kolejnymi rzutami trzech batsmanów, czyli zawodników odbijających.

Po raz pierwszy określenie “hat trick” miało pojawić się w krykiecie już w 1858 roku. Według oksfordzkiego słownika języka angielskiego, do sytuacji, która była pierwowzorem hat tricka, doszło w czasie spotkania ekipy angielskich gwiazd z Hallam. W jej trakcie Heathfield Harman Stephenson miał wyeliminować trzech batsmanów, a kibice zrzucili się na nagrodę dla zawodnika. Pieniądze zebrali do kapelusza, który następnie został przekazany Stephensonowi.

W ten sposób powstało określenie hat trick. “Hat” to bowiem po angielsku kapelusz, a “trick” – sztuczka. Niektórzy łączą też nazwę hat trick z wyczarowywaniem czegoś nieoczekiwanego z kapelusza, niczym iluzjonista, który wyciąga z niego królika. W każdym razie od drugiej połowy XIX wieku zdobywca hat tricka w krykiecie otrzymywał zwyczajowy kapelusz lub czapkę, niekoniecznie wypełnione banknotami.

Rekordowe hat tricki w futbolu

Hat tricki mocno zapisują się w pamięci kibiców, a część z tych wyczynów przechodzi do historii futbolu.

Najszybszy w historii

Za najszybszy hat trick w piłce nożnej uznawany jest wyczyn Alexa Torra z 28 kwietnia 2013 roku. Był on wówczas zawodnikiem Rawson Spring i występował w tak zwanej Sunday League, czyli amatorskich rozgrywkach piłkarskich w Wielkiej Brytanii.

Torr pokonał bramkarza rywali trzykrotnie w czasie zaledwie 70 sekund. Jego drużyna wygrała 7:1, a osiągnięcie brytyjskiego zawodnika zostało oficjalnie wpisane do Księgi Rekordów Guinnessa.

Najszybszy w Lidze Mistrzów

Trzy bramki w nieco ponad minutę to wyczyn trudny do skopiowania na najwyższym poziomie. W rozgrywkach Ligi Mistrzów, uważanych za najbardziej prestiżowe klubowe zawody na świecie, rekord najszybszego hat tricka należy do Mohameda Salaha.

Egipski piłkarz ustanowił go 12 października 2022 roku. Salah pojawił się wówczas na boisku w drugiej połowie spotkania z Glasgow Rangers. Niedługo później po raz pierwszy trafił do siatki. Skompletował hat trick w sześć minut i 12 sekund, bijąc rekord ustanowiony 11 lat wcześniej przez Bafetimbiego Gomisa. Liverpool wygrał spotkanie 7:1.

Najszybszy na mistrzostwach świata

W podobny sposób, co wyczyn Salaha, udało się skompletować najszybszy hat trick w historii mistrzostw świata. Węgierski napastnik Laszlo Kiss 16 czerwca 1982 roku w czasie meczu z Salwadorem w trakcie mundialu w Hiszpanii również pojawił się na boisku dopiero jako rezerwowy. Mimo to zdobył trzy bramki w odstępie siedmiu minut, trafiając do siatki w 69., 72. i 76. minucie.

Co ciekawe, nie był to jednak do końca hat trick klasyczny. W 71. minucie na listę strzelców wpisał się bowiem Lazar Szentes. Węgrzy pokonali wówczas Salwador 10:1, do dziś jest to najwyższe zwycięstwo w historii mistrzostw świata. A Kiss pozostaje jedynym zawodnikiem, który w trakcie mundialu zdobył hat tricka jako rezerwowy.

Najwięcej hat tricków w historii

O ile ustalenie najszybciej zdobytych hat tricków w historii poszczególnych rozgrywek nie nastręcza wielkich trudności, o tyle trudniej jednoznacznie stwierdzić, który zawodnik ma na koncie najwięcej meczów z trzema zdobytymi bramkami.

W wielu źródłach jako rekordzista pod względem liczby hat tricków widnieje Pele, uważany za jednego z najlepszych piłkarzy w historii. Brazylijczyk miałby mieć na koncie 92 hat tricki.

Niektórzy historycy futbolu na czele umieszczają jednak napastnika z Niemiec. Erwin Helmchen, którego kariera trwała w latach 1923-1951, miał bowiem zanotować co najmniej 141 hat tricków w oficjalnych spotkaniach. Wśród aktywnie grających zawodników najwięcej hat tricków ma na koncie Portugalczyk Cristiano Ronaldo, który zanotował ich już ponad 60.

Najsłynniejsze hat tricki w reprezentacji Polski

W meczach reprezentacji Polski piłkarze “biało-czerwonych” popisali się dotąd 44 hat trickami. Najwięcej takich wyczynów na koncie ma najlepszy strzelec w historii reprezentacji Polski, czyli Robert Lewandowski. Popisał się w ten sposób sześciokrotnie, w tym raz zdobywając cztery gole. W trzech z takich przypadków był jedynym polskim piłkarzem, który wpisał się w danym meczu na listę strzelców.

Drugie miejsce na liście zajmuje Włodzimierz Lubański, który ma na koncie pięć hat tricków w kadrze. Najbardziej znany z nich miał miejsce w 1969 roku w czasie meczu z Luksemburgiem, kiedy w trakcie wygranej 8:1 napastnik zdobył aż pięć bramek.

Trzech polskich piłkarzy popisało się zaś hat trickami w trakcie mistrzostw świata. Pierwszy takiej sztuki dokonał Ernest Wilimowski, który zdobył dla Polski cztery bramki w jej debiutanckim meczu na mundialu. W 1938 roku, po dogrywce, “biało-czerwoni” przegrali jednak 5:6 z Brazylią i odpadli z turnieju,

Jako drugi hat trickiem w meczu mistrzostw świata w 1974 r. popisał się Andrzej Szarmach. Zdobył trzy bramki w wygranym 7:0 spotkaniu z Haiti. Trzy gole strzelił też Zbigniew Boniek, a po jego trafieniach Polska w 1982 r. pokonała 3:0 Belgię. Dla obu piłkarzy był to jedyny hat trick w reprezentacyjnej karierze.

Hat tricki w innych dyscyplinach sportu

Hat trick to pojęcie, które wywodzi się z krykieta i zasłynęło dzięki piłce nożnej, ale dziś jest używane również w innych dyscyplinach sportu.

Tego terminu szczególnie często używa się w hokeju na lodzie, gdzie oznacza on po prostu trzy gole jednego zawodnika w jednym meczu. W podobnym znaczeniu hat trickiem nazywa się trzy gole w spotkaniach lacrosse’a i piłki wodnej, a czasami również piłki ręcznej.

W futbolu gaelickim hat trick oznacza trzy gole lub trzy zdobyte punkty. W rugby chodzi zaś o trzykrotne zdobycie punktów przez jednego zawodnika. Czasami o hat tricku mówi się też w baseballu. Tak nazywa się wyczyn zawodnika, który zanotuje w czasie meczu trzy streakouty. 

Podsumowanie. Hat trick – co to znaczy?

Hat trick to określenie związane ze sportem. Oznacza osiągnięcie czegoś trzykrotnie, najczęściej w czasie jednego meczu. Najczęściej używanym pojęciem jest hat trick w piłce nożnej, który oznacza trzy gole jednego zawodnika w czasie jednego spotkania. W futbolu wyróżnia się klasyczny i perfekcyjny hat trick. Najwięcej hat tricków w historii reprezentacji Polski ma na koncie Robert Lewandowski. Poza piłką nożną o hat trickach często mówi się w meczach hokeja na lodzie. Termin wywodzi się jednak z rozgrywek krykieta.